آیا نیش زنبور عسل برای سلامتی انسان مفید است؟ شاید کمی عجیب به نظر برسد اما نیش زنبور عسل می تواند به عنوان درمان طبیعی برای برخی مشکلات سلامتی استفاده شود. نیش زنبور عسل دارای خواص درمانی بسیاری است که از جمله آنها می‌توان به درمان التهابات و دردهای مفصلی، افزایش سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی اشاره کرد.
البته با وجود اینکه نیش زنبور عسل دارای خواص درمانی بسیاری است، اما در عین حال می تواند برای برخی از افراد خطرناک باشد. افرادی که دچار حساسیت به نیش زنبور عسل هستند، ممکن است با علائمی مانند تورم، درد و سرگیجه روبرو شوند. بنابراین، قبل از استفاده از نیش زنبور عسل، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
نیش زنبور عسل و در واقع زهر آن همچون عسل پر فایده و دارای خواص بسیاری است. امروزه زنبوردرمان با زهر زنبور بخشی از پزشکی نوین است. در این مقاله به بررسی ویژگی های عمده زهر زنبور، موارد تجویز و عدم تجویز آن و پاره ای از تکنیک های زهر درمانی (BVT) م پردازیم. علاقه داریم دانشی را که طی پژوهش های خودمان به دست آورده ایم و آنچه را در مورد تأثیر بالینی فرآورده های زنبور می دانیم با شما در میان گذاریم. در ادامه به بررسی موارد زیر خواهیم پرداخت:
فواید نیش زنبور عسل چیست؟
نیش زنبور عسل یکی از درمان های طبیعی است که در سال های اخیر به خصوص در طب سنتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این ماده از زنبور عسل استخراج می شود و دارای خواص بسیاری برای سلامتی انسان است. در این بخش به بررسی فواید نیش زنبور برای سلامتی انسان پرداخته می شود.
نیش زنبور عسل دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد قارچی است. بر اساس تحقیقات، ماده ملیتین موجود در نیش زنبور عسل، باعث کاهش التهابات و درد می شود. همچنین، ماده دیگری به نام آپیتوکسین نیز در نیش زنبور عسل وجود دارد که منجر به تحریک سیستم ایمنی بدن می گردد.
به علاوه، نیش زنبور دارای خواص ضد سرطانی است. بر اساس تحقیقات، مواد موجود در نیش زنبور عسل می توانند رشد سلول های سرطانی را کاهش دهند.
جهت آشنایی با سرکه انگبین می توانید به صفحه سرکه انگبین چیست مراجعه نمائید.
خواص نیش زنبور برای پوست چیست؟
نیش زنبور عسل دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی است که می تواند به بهبود و درمان بیماری های پوستی کمک کند. مواد موجود در نیش زنبور عسل می توانند باعث کاهش التهابات پوستی و بهبود وضعیت سلامت پوست شوند.
تحقیقات درباره زهر زنبور
اخیراً به درمان با زهر زنبور (BVT) علاقه ی زاینده ای پیدا شده است که ناشی از تأثیر ثابت شده بالینی این ماده و جدیدترین اکتشافات در زمینه میکروبیولوژی است.
مرکز زنبوردرمانی تانوریوم که در سال 1989 در شهر پرم روسیه بنیان شده است نخستین بخش مشاوره ی زنبوردرمانی در منطقه بود، که بوسیله نیلاخیسماتولینا افتتاح گردید. اهداف این مرکز عبارت از کمک به بیماران و ارتقای زنبوردرمانی به عنوان شیوه ای زیست درمانی است.
پژوهشگران مرکز، نتایجی بسیار دلگرم کننده برای درمانی پوریازیس، ناشنوائی حسی عصبی، آسم نایژه ای، اپی لپسی و پاره ای از بیماری های دیگر به دست آورده اند. تیم مکرز هم اینک یک رشته روش هایی ابداع کرده است که می توان از آن برای درمان ناباروری با منشاء هورمونی یا ناشی از لوله های رحمی و ناتوانی جنسی مردان و التهاب غده ی پروستات استفاده کرد.
آکادمی پزشکی ایالت پرم، همراه با شرکت فرآورده زنبوردرمانی تانوریوم، هرچهارماه یک بار دوره هایی برای زنبوردرمانی برگزار می کنند که تا کنون متجاوز از دوهزار پزشک در آنها شرکت جسته و مدرک انجام (BVT) را دریافت نموده اند. همچنین بیش از 14000 بیمار برای معالجه به این مرکز مراجعه کرده اند.
فرایند نیش زدن زنبور عسل
دستگاه نیش در انتهای بخش پسین شکم قرار گرفته و شامل دو غده اسیدی، کیسه سم و خود نیش است. نیش شامل میله ای است به طول 2 میلی متر و قطر 0/1 میلی متر. این میله خارهایی دارد که در پوست جای می گیرند. وقتی زنبورعسل تن خود را پس می کشد، نیش از شکم زنبور جدا می شود. طی این فرایند، زنبور عسل همراه با نیش فرمون های هشداردهنده آزاد می سازد.
می توانید جهت اطلاع از خواص بره موم برای رحم به صفحه خواص بره موم مراجعه نمائید.
مدت زمان تزریق زهر زنبور در بدن چقدر است؟
زنبور پس از نیش زدن به پرواز در میاید و دور می شود لیکن نیش کماکان بر اثر انقباض ماهیچه های خود به پیش روی در پوست ادامه می دهد. در نتیجه، زهر از کیسه زهر وارد محل می گردد، مدت عمل نیش زنبور 5 الی 20 دقیقه است. میزان زهر آزاد شده 0/3 الی 0/8 میلی گرم است. زنبور پس از جدا شدن نیش می میرد.
میزان زهر موجود در نیش به فصل و سن زنبور بستگی دارد. زنبور را باید بین شست و انگشتان نگاه داشت (از پنس هم می توان استفاده کرد) و باید آن را از قسمت شکم بر نقطه مشخص شده روی بدن بیماری قرار داد. مدت نیش زده به میزان تحمل بیمار به زهر زنبور بستگی دارد. نیش را می توان ظرف 1 الی 15 دقیقه از بدن خارج ساخت.
چه زمانی زنبور ما را نیش می زند؟
زنبور عسل اغلب برای دفاع از خود یا کندو به نیش زدن اقدام می کند. به عبارت ساده تر اینکه، نیش زدن توسط زنبور عسل زمانی رخ می دهد که زنبور عسل احساس تهدید می کند. نزدیک شدن انسان به نزدیکی کندو، حرکت ناگهانی و ناخواسته در نزدیکی زنبور عسل، عبور از مسیر پرواز زنبور عسل و یا حتی بوی بد برای زنبور عسل، از مهم ترین عوامل تحریک کننده برای نیش زدن هستند.
به طور کلی، زنبور عسل می تواند در هر زمانی نیش بزند. از این رو برای کاهش خطر نیش زدن، باید از زنبور عسل دوری کرد. در صورتی که نیاز به کار در نزدیکی کندوی زنبور عسل دارید، باید از لباس های مناسبی، کلاه، دستکش و کفش استفاده کنید.
چه مدت درد احساس می شود؟
فرایند نیش زدن معمولاً با احساس درد آغاز می شود که دامنه آن از درد اندک تا بسیار شدید در 30 تا 40 ثانیه اول است، تغییرات در اثر واکنش موضعی پس از 5 تا 15 دقیقه به شکل ناحیه ای رنگ باخته به قطری تا 2 سانتی متر (پاپول) پدید می آید که با قرمزی موضعی و ورم ملایم بافت های زیر جلدی مشخص می گردد.
عوارض احتمالی نیش زنبور چیست؟
این فرایند، گاه ممکن است با سرگیجه ملایم، ضعف و خواب آلودگی همراه باشد. این واکنش ها طبیعی است و پس از (BVT) به تدریج کاهش می یابد، واکنش موضعی به مدت 2 تا 3 روز ادامه می یابد.
در چه زمان نیاز به رسیدگی توسط پزشک هست؟
چنانچه واکنش های موضعی و عمومی شدیدتر از چیزی شود که به طور طبیعی انتظار می رود ( اگر پاپول لبه های نامنظم داشته باشد، قطر آن از 2 سانتی متر تجاوز نماید، ورم و قرمزی شدید ایجاد شود، پوست در پیرامون ناحیه ی نیش زده دچار خارش گردد، سردرد عارض گردد و دمای بدن بالا رود)، علائم کمی تحمل نسبت به زهر است، که ممکن است مستلزم دخالت های پزشکی باشد.
(منبع: ص 15 کتاب زنبوردرمانی اثر نیلا خیسماتولینا)
اقدامات لازم بعد از نیش زدن زنبور چیست؟
نیش زنبور عسل میتواند برای بسیاری از افراد خطرناک باشد، به خصوص برای کودکان و افرادی که حساسیت به نیش زنبور دارند. در صورتی که شخصی توسط زنبور عسل نیش زده شده است، باید بلافاصله اقدام به درمان کند. در ادامه توضیح داده میشود که بعد از نیش زدن زنبور چه کنیم.
اولین کاری که باید بعد از نیش زدن زنبور انجام دهید، بیرون آوردن نیش زنبور از محل زخم است. برای این کار می‌توانید از یک پین سوزن یا یک شیء تیز استفاده کنید. با توجه به اینکه نیش زنبور به‌صورت عمودی درون پوست فرو رفته است، باید سعی کنید نیش را افقی از پوست خارج کنید.
یکی از راهکارهایی که بعد از نیش زدن زنبور می توانید انجام دهید، استفاده از یخ است. برای این کار می توانید یک تکه یخ را در یک دستمال بپوشانید و حداقل به مدت 20 دقیقه آن را روی ناحیه نیش زدگی قرار دهید. این کار التهاب ناشی از نیش زنبور را تسکین می دهد.
درمان نیش زنبور با استفاده از صابون مناسب نیز یکی از راهکارهایی است که بعد از نیش زدن زنبور می توانید انجام دهید. به محض اینکه زنبور شما را نیش زد، فورا برای شستشوی قسمت گزیده شده با آب و صابون اقدام نمایید تا اثر آن کاهش یابد.
یکی دیگر از روش هایی موثر بعد از نیش زدن زنبور استفاده از کرم های ضد التهاب است. این کرم ها باعث کاهش التهاب و درد ناشی از نیش زنبور می شوند. قبل از استفاده از هر کرمی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین بخوانید | خواص شربت سکنجبین
نیش زنبور و تاثیر آن بر بدن انسان
نیش زنبور عسل می تواند واکنش هایی در بدن ایجاد کند که در برخی افراد خطرناک هستند. واکنش های فوری ممکن است شامل تورم، درد، قرمزی و حساسیت باشد. در برخی موارد، واکنش فوری می تواند به یک واکنش آلرژیک شدید تبدیل شود که توقف تنفس در فرد را به دنبال دارد و اگر بلافاصله درمان نشود، منجر به مرگ خواهد شد.
از جمله واکنش های بلند مدت به نیش زنبور عسل می‌توان به التهاب و درد مزمن اشاره کرد. در برخی موارد، نیش زنبور عسل میتواند باعث تشدید علائم بیماری‌هایی مانند آرتریت و سایر بیماری‌های التهابی شود. با این حال، برخی مطالعات نشان داده‌اند که نیش زنبور عسل ممکن است به عنوان یک روش طبیعی درمان برخی بیماری های التهابی مؤثر باشد.
با توجه به اینکه نیش زنبور عسل می تواند در برخی افراد واکنش آلرژیک شدیدی ایجاد کند، باید از تماس با زنبورها دوری کرد. همچنین، در صورت نیاز به درمان با نیش زنبور عسل، باید با پزشک خود مشورت نموده و درمان را تحت نظر پزشک انجام بدهید.
روشهای درمان خانگی نیش زنبور عسل چیست؟
عسل به دلیل دارا بودن خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی، می تواند به عنوان یک درمان خانگی برای نیش زنبور عسل مفید باشد. برای استفاده از عسل، می توانید مقدار کمی را روی محل نیش بمالید و با استفاده از یک باند یا پوشش مناسب، آن را روی محل گزیدگی بگذارید.
یخ می تواند به عنوان یک روش سریع برای تسکین درد و التهاب نیش زنبور مفید باشد. می توانید کمپرس یخ درست کنید و آن را روی محل نیش بگذارید. این کار به کاهش التهاب و درد کمک می کند.
جوش شیرین به عنوان یکی دیگر از روشهای درمان خانگی برای نیش زنبور به شمار می آید. برای تهیه جوش شیرین، می‌توانید یک قاشق چایخوری از این ماده را در یک لیوان آب جوشانده و سپس آن را خنک کنید. سپس با استفاده از یک پارچه یا دستمال، جوش شیرین را روی محل نیش بگذارید.
سرکه سیب به دلیل داشتن خواص ضد التهابی، جز یکی از روشهای درمان خانگی برای نیش زنبور عسل محسوب می شود. برای استفاده از سرکه سیب، می توانید یک قطره سرکه سیب را روی محل نیش قرار داده و نقطه گزیدگی را به آرامی ماساژ دهید.+
نحوه کنترل واکنش آلرژیک به نیش زنبور عسل
در صورتی که واکنش آلرژیک به نیش زنبور خیلی شدید باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. در صورتی که واکنش آلرژیک شدید نیست، می توانید با استفاده از روشهای زیر واکنش خود را کنترل کنید:
- استفاده از یخ: استفاده از یخ برای کاهش واکنش آلرژیک به نیش زنبور میتواند مفید باشد. برای این کار، چند تکه یخ را در داخل یک نایلون قرار داده و بر روی محل نیش بگذارید.
- استفاده از آنتی‌هیستامین: استفاده از داروهای آنتی‌هیستامین واکنش آلرژیک به نیش زنبور را کاهش می دهد. این داروها می‌توانند علائمی مانند خارش، قرمزی و تورم را از بین ببرند.
- استفاده از اپی‌نفرین: در صورتی که واکنش آلرژیک به نیش زنبور شدید باشد، پزشک ممکن است داروی اپی‌نفرین را برای شما تجویز کند. این دارو باعث افزایش فشار خون و کاهش تورم می شود.
- استفاده از داروهای ضد التهاب: مصرف داروهای ضد التهاب کاهش تورم و درد مرتبط با واکنش آلرژیک به نیش زنبور را به دنبال دارد.
نحوه درمان حساسیت به نیش زنبور در بیمارستان
در صورتی که شخصی حساسیت شدید به نیش زنبور دارد و پس از نیش زدن زنبور، علائم حساسیت در او ظاهر شده است، باید فوراً به بیمارستان مراجعه کند. در بیمارستان، پزشک علائم حیاتی فرد را بررسی کرده و در صورت لزوم، از درمان های زیر استفاده می‌کند:
- اکسیژن درمانی: اگر شخص دچار شوک آنافیلاکسی شده است، اکسیژن درمانی برای او استفاده می شود تا وضعیت تنفسی وی بهبود پیدا کند.
- آدرنالین: این دارو به عنوان یک درمان نخستین در بیمارستان برای کاهش علائم حساسیت به نیش زنبور استفاده می شود.
- آنتی هیستامین ها: این داروها برای کاهش علائم حساسیتی مانند خارش و سرفه تجویز می شوند.
- کورتیکواستروئید ها: تجویز این داروها برای کاهش التهاب و بیماری‌های حاد مانند شوک آنافیلاکسی صورت می‌گیرد.
- آنتی بیوتیک ها: در صورتی که عفونت در نتیجه نیش زنبور به وجود آمده باشد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.
سخن پایانی
هر چند که استفاده از نیش زنبور در درمان برخی بیماری‌ها مفید است، اما همواره باید با پزشک معالج هماهنگی داشته باشید و از دستورات او پیروی کنید. همچنین، در صورتی که به نیش زنبور عسل حساسیت دارید، باید از استفاده از آن خودداری نمایید. از جمله روش های درمانی نیش زنبور عسل، می توان به استفاده از عسل، سرکه سیب و کمپرس یخ اشاره کرد.
